Kenet Çatı nedir?

Kenet Çenet nedir? : Günümüzde yapılarda kullanılan kaplama malzemelerinin çeşitliliği artmıştır. Kenet çatı kaplama ise en çok kullanılan çatı kaplama malzemesidir.
Çelik yapının çatısı için doğru bir kaplama malzemesi seçimi malzemenin sağlam, uzun ömürlü, ekonomik, kullanım amaçlarına uygun ve estetik olması gibi şartları sağlamalıdır.
Çatı Kaplama malzemelerinin özelliklerinin iyi bilinmesi gerekir.
Özellikle bazı alanların kapatılmasında kullanılan çelik çatıların atmosferik korozyona maruz kalması kaçınılmaz bir olaydır.
Atmosferik korozyon, diğer tüm korozyon türlerinden, gerek maliyet ve gerekse tasarruf bakımından önemlidir.
Atmosferik korozyon, coğrafi bölgelere ve yerel koşullara göre değişir.
Endüstriyel kirlenmenin yoğun olduğu bölgelerde korozyon hızı diğer bölgelere göre daha fazla olabilir.
Denize yakın yerlerde ve 24 metre uzakta bulunan bir çelik malzemenin, 240 metre uzaklıkta bulunan bir çelikten 12 kat daha hızlı korozyona uğradığı bilinmektedir.

NEDEN KENET ÇATI?

İçinde kimyevi madde ile üretim yapılan sanayi tesislerinde çelik konstrüksiyon yapının korozyona maruz kalarak önemli kayıplara uğradığı ve çatı kaplama malzemesinin kullanılamaz hale geldiği izlenmiştir.
Çatı kaplama malzemelerinin önemli bir problemi iç ve dış ortam arasındaki sıcaklık farkından dolayı kaplama malzemesi altında oluşan yoğuşma olduğu bilinmektedir.
Üretim hane içerisinde üretim sırasında oluşan buharın soğuk çatı yüzeylerinde yoğuşmasıyla yapı içinde su damlaları meydana gelir ve bu damlalar çatı kaplama malzemesini etkiler.
Özellikle tekstil fabrikalarında sık karşılaşılan bir vakadır.
Sorunun önlenmesi için uygulama detayları doğru seçilmeli, kaplama örtüsü altında uygun bir yalıtım malzemesi kullanılmalı, ayrıca yalıtım malzemesi nem ile buharlardan korunmalı, yapı içinde ve örtü altında sürekli, etkin bir havalandırma sağlanması korozyonun etkilerini azaltacaktır.
Çatı Yalıtımda daha özel malzemeler kullanılmakta olup en yaygın kullanılanlar taş yünü, camyünü, polisten ve poliüretan levhalardır.
Asit buharlarının lifli malzemeleri etkilememesi için de cam elyaf takviyeli polyester levhalar kullanılmalıdır.
Metal esaslı çatı kaplama malzemeleri ile yapılarda yağmur veya dolu yağdığında içeride çalışılamayacak kadar rahatsız edici gürültü ortaya çıkmaktadır.
Bunun için, sesi emecek lifli malzemeler kullanılması önerilir.
Isı iletkenlik değerinin yüksek olduğu malzemeler ile kaplanmış yapılarda içeride çalışma konforunun azaldığı; ısıtma, soğutma gibi giderlerin önemli oranda arttığı bilinmektedir.
Ahşap kaplamalı çatılar üzerine yapılan bitüm esaslı kaplama malzemelerinin doğru havalandırma detayları uygulanmadığında zamanla ahşaba temas eden yüzeylerde küflenme meydana geldiği bilinmektedir.
Yukarıda açıklanan durumlar, kaplama malzemelerinin yerine göre uygun seçilmemesinden, gerekli yalıtım malzeme ve sistemlerinin uygulanmamasından kaynaklanmaktadır.
Çalışmada, çatı kaplama malzemelerinin özellikleri, birim ağırlıkları, güncel fiyatları, avantaj, dezavantajları ve uygulamadaki sorunları açıklanarak tasarımcıların projelendirecekleri yapının konut veya endüstri yapısı olmasına göre kaplama malzemesi seçimine katkıda bulunulması amaçlanmıştır.

 

Çatılarda Kullanılan Kaplama Malzemeleri

 

Çatılarda kullanılan kaplama malzemeleri çeşitli olup, içeriğini oluşturan malzemeye göre metal, kil, çimento, bitüm, plastik esaslı ve diğer malzemeler olmak üzere altı gruba ayrılmaktadır.
Bu çalışmada, malzeme grupları içinde en yaygın olarak kullanılan kaplama malzemelerinin özellikleri incelenecektir.

Çatı Kaplama Malzemelerinin Performanslarının İncelenmesinde Dikkate Alınan Kriterler

Kenet Çatı kaplama malzemelerinin performanslarının incelenmesinde malzemenin boyutları, ağırlığı, mukavemeti, birim fiyatı, ısı iletkenliği, ses iletkenliği, malzemenin içeriği, kullanımda yalıtım malzemeleri gereksinimi, kullanıldığı yapı tipi (bina, hal yapıları gibi), su geçirimsizliği, donma- çözülme, korozyon, yangın dayanıklılığı, montaj ve nakliyesi vb. çeşitli ölçütler dikkate alınmıştır.

Kenet Çatı Kaplama Malzemelerinin Avantajları ve Dezavantajları

Taşıyıcı sistemin ahşap, betonarme veya çelik konstrüksiyon olması kaplama malzemesi seçiminde önemlidir. Çatı kaplama malzemesi seçimi taşıyıcı sistemin özelliğine göre değişir.

Çelik Esaslı Kaplama Malzemeleri genellikle, endüstriyel yapılarda kullanılan malzemedir.

Metal ve Çelik Kiremitler

Çinko kaplamalı metal kiremitler, basınç altında şekillendirilmiş çinko alaşımı ile kaplanmış ve/veya akrilik boya ile  kaplaması yapılmış, 0,40 mm kalınlığında çelik plakalardır.
5 kg/m2 ağırlığında 810 mm x 3000 mm boyutlarındadır. Fiyatı yaklaşık 35  TL/m2dir.
Uzun ömürlü olması ve kullanım süresi (40-50 yıl) vardır. Korozyona dayanıklıdır, yüzeyi yosunlaşma ve mantar oluşumunu önleyen akrilik kaplamalı olanları vardır.
Küflenme olmaz, çatlamaz, fire vermez, alev almaz, donmaz ve yangına dayanıklıdır. Dik çatılarda (10° ile 90°) kullanıma uygundur. Özel boya kaplaması nedeniyle solmaya karşı dayanıklıdır.
Kenet çatı uzun ömürlüdür.
Atmosferdeki kimyasal maddelerden etkilenmesi minimum düzeydedir. Montajı kolay ve hızlıdır.
Toprak kiremitlere göre oldukça hafiftir.
Çatı taşıyıcı sisteminde ekonomi sağlar.
Estetiktir, değişik renkleri vardır.
Her kiremit ayrı ayrı çatıya tespit edildiği için kuş, böcek girmesi imkansızdır; hırsız girmesini ise zor hale getirir.
Isı ve ses iletim değerleri yüksektir. Nem, ısı ve ses etkilerine karşı yalıtım özelliğindedir.
Kenet Çatı Maliyeti düşüktür.
Isı yalıtımlı olarak uygulama fiyatı 50 tl/m2 dir. Yaygına dayanımı yüksektir ve işçiliği azdır.

Tek Kat Metal Kiremit

İstenilen boyutta üretilebilirler. Yangına dayanıklı, hafif, su geçirmeyen, alev almayan, soğuk havadan etkilenmeyen, montaj ve kullanım sırasında fire vermeyen , hafifliği nedeniyle çatı taşıyıcı sisteminde ekonomi sağlayan bir çatı kaplama malzemesidir.
Isı ve ses iletim değerleri yüksektir. Su, ses, sıcaklık etkilerine karşı yalıtım gerektirir.

Çinko Çatı Kaplama -Trapez SAC

Çinko levhalar -trapez saclar kalınlıklarına göre sınıflandırılır. Genellikle,  5 kg/m2 ağırlığında ve a 1000 mm x 2000 mm plakalar halinde bulunur. Fiyatı yaklaşık 30 TL/m2dir. Zamanla atmosfer etkileri ile üzerinde gri ve beyaz renkte, çinko paslanması gibi bir tabaka meydana gelsene de malzemenin korozyonu zordur. Tuz ve asit buharları çinkoyu tahrip eder, kullanım süresini azaltabilir bu yüzden denize yakın yerlerde ömrü kısalabilir.

Galvaniz Çelik Levhalar -Kenet Çatı

0,40 mm – 1,2 mm kalınlığındaki çelik levha; çinko sıcak daldırma galvaniz yöntemi ile kaplanmıştır. 12000 mm uzunluğa kadar üretilebilmektedir. Genellikle 0,50 mm trapez galvanizli saçlar kullanılır. 5 kg/m2 ağırlığındadır. Fiyatı yaklaşık 4000 TL/tondur.
Endüstriyel yapılarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Galvaniz trapez çelik saclar uzun ömürlüdür. Katlandığı zaman çinko kaplama dökülmez. Kolay boyanabilir. Siyah sac plakalları çatılarda kullanmak uygun değildir. Siyah sac levhalar paslanarak kısa sürede paslanmalarından kaynaklı tercih edilmezler.
Trapez saclar hafif olmasından kaynaklı kolay taşınır, montajı pratiktir. Taşınması ve nakliye esnasında kırılmaz ve deforme olmaz. Yangına ve ısıya dayanıklıdır. Zaman ve işçilik tasarrufu sağlamaktadır.
Kolayca sökülebilir ve  farklı yerlerde bozulmadan montajı yapılabilir.
Eğilme etkisi σem=1200 kg/cm2 dir.
Diğer çatı kaplama türlerine oranla daha yüksek mukavemet değerlerine sahiptir.
Kiriş ve aşık maliyetlerinde tasarruf sağlar. Isı yalıtımsız tek tabakalı veya iki trapez levha arasına ısı yalıtımı serilerek tabakalı kullanılsa da bunun için çatı sandviç paneli tercih edilmelidir.
Ses ve ısı yalıtımı çok zayıftır.
Konut türü yapılarda pek kullanılamaz.
Montajdan sonra delik yerlerine dikkat etmek gerekir. Sıcaklık değişimlerinde esneme ve uzama yapabilir.
Uzama katsayıları yüksektir. Kenet çatı ek yerlerinden hareket edebilir. Asit buharları ile üretim yapılan sanayi tesislerinde sandviç panel olarak kullanılmalıdır.

Sandviç Paneller

Sandviç paneller; alüminyum veya galvaniz saclı iki tabaka arasına çeşitli yoğunluk ve kalınlıkta yalıtım malzemesi olan poliüretan kullanılarak üretilmektedir. 0,5 mm – 1,2 mm kalınlığı narasında değişen galvanizli trapez sac kullanılmaktadır. Yalıtım malzemesi taş yünü, cam yünü, poliüretan, polistren köpük olabilir. Galvanizli trapez sac sandviç panellerin ortalama ağırlığı 15-25 kg/m2dir. Yaklaşık fiyatı 50 TL/m2 dir.
Korozyon, su, ses, ısı ve yangın dayanıklılığı yüksektir.
Uzun ömürlüdür.
Sandviç panellerin montaj süresi, yerinde yapma sandviç sistemlere göre daha hızlıdır.
Hafif ve eğilme mukavemetleri yüksek olduğundan aşık ve taşıyıcı sistemden ekonomi sağlarlar.
İstenilen boy ve kalınlıkta üretilirler.
Üretiminde kullanılan malzemelerden dolayı yangın anında zehirli gaz oluşmaz.
Eğrisel forma uygun değildir. Aşırı çatı yüklerinden kar yükü gibi kaynaklanan eğilme ve basınç durumuna dayanıklıdır.

Çimento Kaplama Malzemeleri

Çimento Esaslı Kiremitler

Çimento kullanılarak üretilen çatı kaplama malzemesidir. Boyutları 33 x 42 cm , ağırlığı 42 kg/m2dir. Fiyatı yaklaşık 30 TL/m2dir. Bu tür kiremitler az su emer (% 2-3). Donma ve çözülme etkilerine karşı kil esaslı kiremitlere göre daha dayanıklıdır.

Üretiminde atık madde olmadığı için doğayı kirletmez.
Kil esaslı kiremitlere göre daha yüksek basınç dayanıklılığına sahiptir.
Kilit sistemi sayesinde fazla yüksek olmayan eğimlerde ve kuvvetli rüzgar alan bölgelerde yüksek performans gösterir. İşçiliği kolaydır.
Darbelere karşı dayanıklıdır.
Yapısal özellikleri sayesinde kimyasal etkilere karşı dayanıklıdır. Üretim teknolojisi gereği milimetrik ölçülerde üretilir.
Metrekare ağırlıkları kil esaslı kiremitlere oranla daha azdır.
Değişik renklerde üretilebildiğinden estetik bir görünüme sahiptir.
Çimento içerikli olduğu için kırılgandır.
Nakliye ve döşenmesinde fire verir. Üzerinde gezilmesi sırasında dikkat edilmezse karılabilir.
Eğrisel yüzeylerde kullanılamaz.
Kil esaslı kiremitlere göre daha pahalıdır.
Çatı arası kullanılacaksa; ses, ısı, nem için yalıtım gerektirir.

Lifli Çimentolu Sinüs Oluklu Levhalar

İnorganik birleşimler (kalsit+mikro silika) ve organik lifli (selüloz) çimentodan oluşan bir kaplama malzemesidir. Günümüzde asbest kullanımı terk edilmiştir. Erime sıcaklığı 1200 ºC olan yanmaz bir malzemedir. ninety two cm genişlilikte, 125 cm ile 330 cm arasındaki boylarda üretilir. 6 mm kalınlığındadır. Ortalama eleven,5 kg/m2 ağırlıktadır. Yaklaşık fiyatı 12 TL/m2dir.
Asidik ortamlar dahil üretimde oluşabilecek kimyasal etkilere karşı dayanıklıdır.
Su geçirmez bir yapıya sahiptir. Su buharı difüzyon özelliği vardır.
Yüzeylerinde yoğuşma meydana gelmez.
Paslanmaz, nem yapmaz, çürümez, donma ve çözülmeye karşı dayanıklıdır.
Uygulaması pratiktir. İşçilik maliyeti azdır. Rüzgâr etkisi ile yağmur suyu levha altına geçmez. Ultraviyoleye ve sıcaklıok farklarına karşı olağanüstü dirençlidir. Üstünde yürünebilir.
Kenet Çatı uygulama maliyeti ucuz olup geniş alanlı yüzeylerin kaplanması için uygundur.
Bu levhaların zamanla yüzeylerinde bozulma olabilir.
Çimento içerikli olduğu için kırılgandır.
Konut türü yapılar için uygun değildir. Diğer metal kaplamalara göre daha ağırdır.
Aşık ve taşıyıcı sistem maliyetini artırır. Sert rüzgârlarda uygun montaj yapılmamış ise çatlama ve kırılma meydana gelebilir. Ses ve ısı geçirgenliği orta seviyededir.

Sinüs Oluklu Ondüle Levhalar

Bitüm emdirilmiş, organik elyafla özel bir reçinenin bileşiminden oluşmaktadır. 95 x 2 100 cm boyutlarında 4 kg/m2 ağırlığında ve yaklaşık 12 TL/m2 fiyatındadır.
İyi bir su geçirmezliğine sahip, esnek olması nedeniyle çatlamayan, kesinlikle paslanmayan, küflenmeyen, UV ışınlarına dayanıklı, havadaki kimyasal ve biyolojik maddelerden etkilenmeyen ve bakım gerektirmeyen bir üründür.
Isı iletkenliği düşüktür. Ses yutuculuk değeri ortalama 40 dB’dir.
Çeşitli tuz, asit ve alkaliler herhangi bir değişikliğe neden olmaz.
Hafif olduğundan taşıyıcı aşık ve çatı sisteminde malzemeden tasarruf sağlar.
Sıcaklık farklarında, boyut değişimi azdır. Eğrisel yüzeylere uygulanabilir (silindirik kubbeler).
Yanabilme riski vardır. Sıcak havalarda kendini salarak şekli bozulur ve taşıyıcı mukavemetini kısmen kaybeder.
Hava sıcaklığı tekrar normale döndüğünde eski şeklini alamaz ve olukları kaybolur.
Petrol içerikli olduğu için yaz aylarında koku yapabilir. Hafif olma avantajı sert rüzgârlı havalarda dezavantaja dönüşebilir, rüzgâr etkisi ile yerinden kalkabilir.

Cam Elyaf Takviyeli Polyester Levhalar

 

Cam elyaf takviyeli polyester, cam elyafı ile polyester reçinenin birleştirilmesi ile elde edilen kompozit bir malzemedir. Genellikle, 1,five mm kalınlığında, 1×15 metre boyutlarında üretilebilmektedir. Yaklaşık ağırlığı 2 kg/m2dir. Fiyatı yaklaşık 15 TL/m2dir.
Polyester, termoset grubunda yer alan bağlayıcı reçinedir.
Endüstriyel tesislerde, seralarda ve yapıların kısmen aydınlatılmasında kullanılır.
Cam elyaf takviyeli polyester malzeme yüksek mekanik dayanıma sahiptir.
Hafif, korozyon ve kimyasal etkilere dayanıklı bir malzemedir. Elektrik yalıtımı ve düşük ısı iletkenliğe sahip olması, uzun yıllar bakım ve boya gibi ek bir hizmete ihtiyaç duymaması önemli avantajlarındandır.
Montaj kolaylığı, tasarım esnekliği sağlaması, kolay tamir edilebilmesinin yanı sıra üretimin düşük iş gücü ile yapılabilir olması önem taşır.
Dış ortamdan gelen seslere karşı yüksek ses yalıtımına sahiptir. Darbelere karşı dayanıklıdır. Kendinden renklendirilebilme olanağı, istenildiğinde ışıok geçirgenlik özelliği sağlanması, düşük taşıma maliyeti gibi özellikleri de vardır.
Ham malzemesi pahalıdır.
Kompozitler kırılgan malzeme olmalarından dolayı kolaylıkla zarar görürler. Onarılmaları yeni problemler yaratabilir. Yanar ve duman çıkarır.
Malzemenin kalitesi üretim yönteminin kalitesine bağlıdır. Montaj için uzman personel gerektirmektedir.
Yalıtım malzemesi kullanılarak ses veya ısı yalıtımı ışık geçirmesi istenilen kısımlarda yapılamaz. Geri dönüşümü yoktur. Çevre kirliliği yaratır. Kimyevi madde olduğundan, uzun süre güneş altında polyester bozulabilir ve kırılgan hale gelir.
Yapının kullanım ömrü içerisinde ortaya çıkabilecek malzeme yenilenmesi, onarım ve işçilik giderlerinin getireceği ek giderler göz önüne alınarak dayanıklı ve uygun çatı malzemelerinin seçilmesi önemlidir.
İlk yatırım maliyeti yüksek olsa bile çatı kaplama malzemesinin sürdürülebilirliğinin dikkate alınması gerekir.